Wat doen drie gemeenten en twee vervoersdiensten samen in een trouwzaal? Deze locatie was een verassing, maar als je erover nadenkt is het eigenlijk best toepasselijk. We gaan in gesprek over wat samenwerking tussen gemeente en een vervoersdienst met vrijwilligers nodig heeft. En net als bij een goed huwelijk: de relatie vraagt aandacht af en toe.

Van elkaar leren. Dat was de bedoeling van ons uitstapje met gemeenten Haarlem, Haarlemmermeer, Heemstede en vervoersdiensten Stichting Vrijwilligersvervoer IJmond en Rolmobiel. Tineke Ackerman (manager HugoHopper) en Patrick Blokzijl (beleidsadviseur Wmo en cultuur) ontvangen ons met koffie en koek namens de fusiegemeente Dijk en Waard. We schudden elkaar de hand en schenken bekertjes koffie en thee in voor elkaar. In kleine groepjes krijgen we een rondleiding naar het nabijgelegen kantoor van de HugoHopper. En dan gaan we in gesprek. We zitten niet tegenover elkaar aan tafel, maar naast elkaar in een open gesprek over mogelijkheden en keuzes in het opzetten en ontwikkelen van een vervoersdienst.

Paul Hulsegge -Vervoersdienst SVVIJ: Een open verkennend gesprek als dit, ook met gemeenten erbij, verbreed je blik en zet aan tot nadenken

Vervoer voor leden

Patrick en Tineke vertellen hoe de HugoHopper ruim tien jaar geleden is ontstaan vanuit een wens van de gemeente Heerhugowaard. De kosten voor het Wmo-vervoer namen erg toe en ov-haltes bleken in de wijken te ver. Zo ontstond het idee om een vervoersdienst op te richten met en voor inwoners uit Heerhugowaard. Gekozen is voor de juridische vorm van een vereniging met leden. Dit omdat het aanbieden van openbaar vervoer is voorbehouden aan de consessiehouder, het openbaar vervoersbedrijf Connexxion. Alle inwoners kunnen lid worden en gebruik maken van de lijndiensten die elk uur door de wijk rijden.

Patrick en Tineke vertellen uitgebreid over het huidige functioneren van de vervoersdienst (zie kader voor beknopte omschrijving). Aansluitend gaan we met elkaar in gesprek over verschillende aspecten van het samenwerken tussen een gemeente en een vervoersorganisatie met vrijwilligers.

Vervoersaanbod en organisatie HugoHopper

Vervoersvereniging HugoHopper biedt lijndiensten met drie routes door Heerhugowaard. aangevuld met deur-tot-deur vervoer (ook voor rolstoelgebruikers), groepsvervoer voor instellingen in de avonden, en een buurtbus Heerhugowaard – Langedijk. Alle inwoners van Dijk en Waard kunnen lid worden (€15 per jaar) en van een van de vier lijndiensten gebruik maken. Het deur-tot-deur vervoer richt zicht vooral op ouderen en mensen met een beperking voor ritten van gemiddeld 4 en maximaal 10 kilometer. Langere ritten worden gereden door de regiotaxi. Het groepsvervoer en de Buurtbus zijn kleinere onderdelen van de HugoHopper, met een eigen groep chauffeurs. De vereniging telt 1650 leden en 165 vrijwilligers, een vrijwilligersbestuur en drie betaalde krachten. De HugoHopper wordt -naast ritinkomsten- gefinancierd door de gemeente.

Zinvol werk

Patrick vertelt over de verschillende ontwikkelfasen van de HugoHopper én de samenwerking met de gemeente. Bij de evaluatie in 2013 bleek dat de HugoHopper de ambitie van 50% besparing op het Wmo-vervoer niet kon waarmaken. Enorme meerwaarde van de HugoHopper in tegenstellig tot commercieel vervoer is wél de participatie van al die vrijwilligers. Deze mensen vormen een gemeenschap en doen zinvol werk voor zichzelf en voor hun stadsgenoten. Patrick: “Bovendien kunnen we inmiddels zeggen dat met de kostenstijging op het Wmo-vervoer, met wat aannames, de investering in de HugoHopper nu door de gemeente wordt terugverdiend.”

Dit zet Jalien de Groote (gemeente Heemstede) aan het denken: “Vervoer door vrijwilligers is niet direct kostenbesparend, maar levert wel heel veel waarde op andere vlakken, zoals zinvol en nuttig vrijwilligerswerk, tegengaan van eenzaamheid en contact tussen mensen in de wijk”.

Heldere rol HugoHopper

De gemeente ziet de HugoHopper als voorliggende voorziening voor vervoer. Dat betekent dat inwoners met een vervoersvraag eerst informatie krijgen over de HugoHopper. Wanneer de inwoner daarmee niet uitkomt, komt een Wmo-pas in beeld. Bovendien: een vrijwilligersorganisatie kan nooit al het vervoer overnemen, dus het grootste deel van het vervoersaanbod wordt gewoon (regionaal) aanbesteed aan taxibedrijven. Door een duidelijke taak voor de HugoHopper te benoemen geeft de gemeente aan een heldere visie te hebben op de rol van vrijwilligersvervoer in de totale mobiliteitspuzzel van de gemeente. Deze visie wordt concreet gemaakt door in een nieuwe aanbesteding de rol van de HugoHopper ten opzichte van de regiotaxi te beschrijven.

Ronald Derks -RegioRijder “Door te investeren in de relatie, bouw je vertrouwen op en kun je op kansen inspelen die zich voordoen. Bij de HugoHopper zie je heel mooi dat dit ‘m zit in simpele dingen. Gemeente en vervoersdienst spreken elkaar heel regelmatig, het kantoor is op loopafstand. De samenwerking is voelbaar.”

Vertrouwen door simpele dingen

Gemeente Dijk en Waard financiert de HugoHopper via een substantiële jaarlijkse subsidie. Daarnaast spreekt de gemeente vertrouwen uit in een overeenkomst voor meerjarige samenwerking. Dit laatste is belangrijk voor de continuïteit. Het geeft de HugoHopper voldoende zekerheid om contracten te kunnen voortzetten en te investeren in een nieuw planningssysteem of elektrische voertuigen. Ook de RegioRijder-gemeenten investeren in een langdurige samenwerking met het vrijwilligersvervoer. Ronald Derks zegt er vanuit zijn rol als contractmanager bij de RegioRijder het volgende over: “Door te investeren in de relatie, bouw je vertrouwen op en kun je op kansen inspelen die zich voordoen. Bij de HugoHopper zie je heel mooi dat dit ‘m zit in simpele dingen. Gemeente en vervoersdienst spreken elkaar heel regelmatig, het kantoor is op loopafstand. De samenwerking is voelbaar.”

Tineke en Patrick hebben vaak gesprekken met elkaar. Je merkt dat er veel wederzijds vertrouwen is opgebouwd. Vanuit de groep komt de vraag of de HugoHopper niet eigenlijk een gemeentelijke vervoersdienst is. “Nee hoor”, lacht Tineke, “Ik heb een eigen bestuur waar ik verantwoording aan afleg.”

Opbrengst

Paul Hulsegger (SVVIJ) zal later zeggen dat hij op allerlei thema’s kennis heeft verzameld deze ochtend en veel heeft geleerd. Maar “Het is bovenal heel waardevol om een ochtend met elkaar op te trekken. Daar nemen we vaak niet de tijd voor. We zijn heel verschillende mensen en vervoersdiensten maar we lopen heel vaak tegen dezelfde problemen en uitdagingen aan. Een open verkennend gesprek als dit, ook met gemeenten erbij, verbreed je blik en zet aan tot nadenken”.

We besluiten de ochtend met een uitnodiging om contact te houden en elkaar te benaderen met vragen. Vanuit het Kenniscentrum blijven we goede voorbeelden volgen en delen.